+31(40) 234 8000
Waar bent u naar op zoek?

Verduurzamen of nieuw bouwen?

Regel voldoende netwerkcapaciteit!

Gepubliceerd op 04/12/2023
Advies
Management
Beheer

Het elektriciteitsnet in Nederland is overbelast. We nemen niet alleen steeds meer elektriciteit af, we wekken ook steeds meer zelf op. De transportcapaciteit van het net kan dit niet meer aan, waardoor nieuwbouw en verduurzaming van maatschappelijk vastgoed in de knel komt. Voldoende stroom wordt een luxeprobleem.

Steeds vaker verschijnen er alarmerende berichten in de media over ons elektriciteitsnet dat de vraag naar stroom niet meer aankan. In de praktijk merken we dat het gebrek aan netwerkcapaciteit verduurzaming in de weg staat: zonnepanelen kunnen niet worden aangesloten, er kunnen geen airco’s worden geplaatst, tijdelijke huisvesting kan niet worden aangesloten op het elektriciteitsnet of een CV-installatie op gas kan niet vervangen worden door een duurzame warmtepomp. Netcongestie, oftewel verstopping van het elektriciteitsnet, staat de energietransitie in de weg. De wachttijden voor een netwerkaansluiting voor grootverbruikers als scholen of zorginstellingen kan oplopen tot enkele jaren, waardoor nieuwbouwplannen in de ijskast belanden.

Het stroomnet en netcongestie

Het Nederlandse stroomnet behoort tot een van de meest stabiele ter wereld. Energie uitwisseling van vraag en aanbod tussen landen is geen belemmering en tot voor kort kon zelf opgewekte zonne- of windenergie eenvoudig terug geleverd worden aan het net. Op dit moment echter is er sprake van netcongestie: de vraag naar transport van elektriciteit is groter dan de transportcapaciteit van het net. Doordat het elektriciteitsnet onvoldoende capaciteit heeft, moeten netbeheerders ‘nee’ verkopen aan organisaties die de capaciteit van een bestaande aansluiting willen vergroten, of een nieuw pand met aansluiting willen bouwen. Dit leidt in toenemende mate tot problemen bij de ontwikkeling en uitbreiding van nieuwe gebouwen of de verduurzaming van de bestaande gebouwvoorraad.

Capaciteitskaart-Netbeheer-Nederland-duurzaamheid-nieuwbouw-renovatie-energie

Capaciteitskaart Netbeheer Nederland

Gevolgen voor nieuwbouw of renovatie

“Huisvestingsplannen hebben vaak een doorlooptijd van anderhalf jaar”, vertelt teamleider Vastgoedmanagement Julian van de Sande. “Voorheen was de netcongestie geen probleem, maar wij zien het nu als het grootste procesrisico. Komend voorjaar gaan we een onderwijslocatie opleveren waar stroomlevering een probleem is, dus we gaan zoals het er nu naar uitziet een tijdelijk noodaggregaat op diesel plaatsen om aan de gevraagde capaciteit te kunnen voldoen. Er zijn zelfs organisaties die hun toegekende DUMAVA subsidie niet kunnen verzilveren omdat ze geen verzwaring kunnen krijgen op het net. Dit was nooit de bedoeling van de energietransitie.” De afhankelijkheid van groene stroom wordt steeds groter omdat we af willen van gasgestookte installaties. “Het aanpassen van de installaties van gasgestookt naar elektrisch is niet het probleem. Echter het contractueel vermogen dat de energieleverancier verplicht is om te leveren kan vaak niet worden opgehoogd. En dat is wel nodig om de duurzame warmtepompen en luchtbehandelingsinstallaties te laten draai.

Eerst energie leveren

“Omdat wij ons niet eerder druk hoefden te maken over de beschikbare capaciteit op het net, weten opdrachtgevers vaak ook niet welk contract ze hebben met hun energieleverancier”, vervolgt Julian. “Als een opdrachtgever bij ons aanklopt om hen te ondersteunen bij het verduurzamen van hun gebouw of nieuwbouw, dan vragen we eerst hoe ze hun energie geregeld hebben: Welke installaties gebruiken ze? Wie levert de energie? Wat zijn de contractafspraken?. Dan adviseren wij in een vroeg stadium wat de risico’s zijn, welke alternatieven er mogelijk zijn en of ze eventueel op kunnen trekken met andere partijen in de buurt. Vervolgens gaan we eerst de energie regelen voordat we beginnen met de engineering van de verduurzaming of nieuwbouw.”

Mogelijke oplossingen

We hebben geen invloed op de beperkte netcapaciteit en de lange wachttijden bij netbeheerders voor uitbreiding. Toch zijn er mogelijkheden om duurzaamheidsambities waar te maken.

  1. Energiebesparing
    Betere isolatie van de vloeren, wanden en het dak scheelt in de energiebehoefte, net als het gebruik van ledverlichting.
  2. Zelf opwekken van energie
    Zonnepanelen kunnen deels de vraag naar extra capaciteit opvangen.
  3. Inzet van batterijen
    We zien dat nu nog niet veel, maar in de toekomst zullen we steeds vaker batterijen inzetten om de pieken in elektriciteitsvraag op te kunnen vangen, waardoor minder contractueel vermogen nodig is.
  4. Aggregaten om stroom op te wekken
    Wij zijn er geen voorstander van, want het is milieuonvriendelijk, maar als tijdelijke oplossing wel een betrouwbaar alternatief voor elektriciteit van het net.
  5. In gesprek met netbeheerder
    Samen met de netbeheerder zal er nagedacht moeten worden over ‘nieuwe’ oplossingen. Bijvoorbeeld als twee scholen samengaan in één gebouw dat de twee losse contracten samengevoegd kunnen worden in één contract voor de nieuwe locatie. Dit vraagt om kennis en creativiteit. Voor maatschappelijk vastgoed denkt de gemeente vaak ook mee en kunnen zij bemiddelen tussen aanbieders en gebruikers.
  6. Maak de vraag flexibel
    Misschien is het mogelijk een tijdgebonden contract aan te gaan. In combinatie met bijvoorbeeld zonnepanelen, batterijen of aggregaten kan dit aantrekkelijk zijn.
  7. Samenwerking met andere bedrijven of organisaties
    Juridisch is het helaas nog niet mogelijk, maar in de toekomst is het denkbaar dat bedrijven onderling energie gaan uitwisselen om het net te ontlasten.
  8. Locatiekeuze
    Landelijke organisaties kunnen kiezen voor een locatie waar nog voldoende stroom beschikbaar is. Voor een onderwijs- of zorginstelling is er veelal geen keuze in de vestigingsplaats.
Netcongestie-ABNAMRO-duurzaamheid-energie

Rapport Netcongestie ABNAMRO

Bezint eer ge begint

Netcongestie is een groeiend probleem dat de komende jaren als gevolg van de energietransitie alleen maar zal toenemen. Door het gebruik van hernieuwbare energie wordt het elektriciteitsnet op de proef gesteld. Uitbreiding daarvan duurt jaren. Oplossingen zijn duur en weinig duurzaam. Denk aan een diesel gestookt aggregaat, het hybride uitvoeren van installaties en/of het accepteren van een matige kwaliteit binnenklimaat. Bij vervangende nieuwbouw kan de oude elektriciteitsaansluiting behouden blijven, maar voor een full electric gebouw is die bijna nooit toereikend, waardoor het probleem alsnog blijft bestaan.

Wilt u weten welke gevolgen netcongestie voor u heeft?

Neem dan contact op met onze experts. Wij hebben al vaker voor deze uitdaging gestaan en samen met onze netwerkpartners weten we welke weg we moeten bewandelen. Voor maatschappelijk vastgoed worden er soms uitzonderingen gemaakt. Met tips en advies helpen wij u op weg om grip te krijgen op het grootste procesrisico van deze tijd.

Bronnen