Is Frisse Scholen klasse B wel haalbaar voor de veelal verouderde voorraad schoolgebouwen? Welke potentie heeft een gebouw in relatie tot de levensduur? Begin met overzicht! Laride is uw gids op de route naar verduurzaming en een goed binnenklimaat.
In de ambitie om de bestaande onderwijshuisvesting te verduurzamen zoeken gemeenten en schoolbesturen in PO/VO houvast in de richtlijnen van de Frisse Scholen klasse. Een Frisse School is een schoolgebouw (primair- of voortgezet onderwijs) met een laag energiegebruik en een gezond binnenmilieu. In een Frisse School is aandacht voor de thema’s: energie, luchtkwaliteit, temperatuur, licht en geluid. Echter, hoe realistisch is een investering in Frisse Scholen klasse B als het gemiddelde schoolgebouw 40 jaar oud is en niet duurzaam?
Ambities versus beperkingen
De PO-Raad, VO-raad en de VNG hebben gezamenlijk een sectorale routekaart opgesteld voor de verduurzaming van schoolgebouwen. Een duurzaam schoolgebouw is nodig voor goed onderwijs en om de doelstelling van het klimaatakkoord te halen: in 2030 een halvering van de CO₂-uitstoot ten opzichte van 1990 en alle scholen zijn in 2050 aardgasvrij. Voor nieuwbouw kunnen onderwijsorganisaties hierop anticiperen, maar voor bestaande gebouwen vergt dit een enorme inspanning en investering. Technisch gezien zijn niet alle ingrepen mogelijk; daarin kent een bestaand gebouw zijn beperkingen. Tegelijkertijd is de vraag of de hoge investeringen nog wel lonend zijn voor de resterende levensduur van een gebouw, want met de investeringen lopen ook de exploitatiekosten op.
.
Quick scan geeft inzicht in haalbaarheid ambities
“In de praktijk zien we gemeenten en schoolbesturen worstelen met het verduurzamingsvraagstuk rondom schoolgebouwen”, vertelt Julian van de Sande. “Er worden dan wel eens raadsbesluiten genomen om bijvoorbeeld alle scholen klasse B te maken, zonder de impact daarvan te overzien. We adviseren gemeenten dan ook om eerst een quick scan te laten maken
van de gehele onderwijshuisvestingsportefeuille. Daarmee worden alle relevante basisdata inzichtelijk. Op basis hiervan kan per schoolgebouw een onderbouwd verbetervoorstel opgesteld worden dat gemeenten kunnen voorleggen aan het schoolbestuur. Samen kunnen gemeenten en besturen dan kijken hoe ze dit per school gaan aanpakken, of er subsidies beschikbaar zijn en welke kostenverdeelsleutel er wordt gehanteerd.” Het ambitieniveau van de verduurzaming is daarin leidend. Dat kan per school verschillend zijn. Want waar het ene bestuur de focus heeft op verduurzaming, investeert een ander bestuur wellicht liever in verbetering van het onderwijs.
Begin met overzicht en prioritering
Julian: “Het is belangrijk om nu al voor te sorteren op de ‘gasloze’ horizon van 2050, want deze eis heeft invloed op het Integraal Huisvestingsplan (IHP). Een quick scan is een goede voedingsbodem, op basis waarvan keuzes gemaakt kunnen worden ten aanzien van renovatie, (vervangende) nieuwbouw, of investeringen op het gebied van verduurzaming. Wat betekent een investering richting Frisse Scholen klasse B in relatie tot de instandhoudingstermijn conform IHP? Wellicht moeten sommige investeringen wel naar voren gehaald worden, of juist niet meer worden uitgevoerd en is vervangende nieuwbouw op termijn zinvoller. Hoe dan ook, het is een hele puzzel die gemeenten en scholen samen moet leggen. Het is schaken op meerdere borden tegelijk, waarbij goed onderwijs in gezonde gebouwen de uitkomst zou moeten zijn. Wij ondersteunen gemeenten en schoolbesturen op basis van inzicht, kennis en ervaring met prioritering en keuzes maken, zodat ze op weg naar verduurzaming de juiste afslag kunnen nemen.”
